Graven naast de dam in de Rotte, de plek waar Rotterdam ooit is ontstaan

Rotterdam - Naast de dam in de Rotte waar onze stad ontstond, speurt een team archeologen op dit moment naar resten van Rotterdam uit de 14e eeuw. Ze hebben speciaal een paar maanden graaftijd gekregen voordat de bouw van RottaNova begint.

Door Emile van de Velde

Negen archeologen zijn er aan het werk in de bouwput naast de Markhal. Eerst met graafmachines, daarna met een schep, en als het nodig is met een troffeltje. Soms klinkt er een opgewonden kreetje in de gezamenlijke appgroep. Want hoewel er al erg veel bekend is over de oudste stukjes van Rotterdam is er toch nog steeds sprake van een verrassing. En zeker tot juni is er hoop op bijzondere vondsten.

Meteen een surprise

Begin dit jaar was er meteen al een surprise toen er een stuk van een sluis was gevonden, nog voordat de echte opgravingen waren gestart. Daarna was er even pauze, toen de bouwput verstevigd moest worden. Maar begin maart is het echte werk begonnen. De archeologen graven op 4,5 meter diepte, vanaf eind april gaan ze nog een paar meter dieper door sleuven aan te leggen. “Dan hoop ik dat we een sluis van hout vinden, nog onder de stenen sluis die we nu hebben ontdekt”, zegt Patrick Ploegaert van Archeologie Rotterdam. “En ik hoop ook op bijvoorbeeld afvalputten van ambachtelijke bedrijfjes die hier hebben gezeten. Er werkten hier leerlooiers, ijzersmeden, handwerkslieden.”

Lees verder onder de foto.

Patrick Ploegaert in de bouwput van Rotta Nova. Alles wat de moeite waard lijkt, moet genummerd worden

De opgravingen zijn vlak naast de plek waar de dam in de Rotte is aangelegd, de dam waar Rotterdam z’n naam aan te danken heeft, onder de Hoogstraat. Aan de noordkant van de dam bouwden de eerste Rotterdammers hun huizen, het allereerste huis stond waar nu de Hoogstraat eindigt, op de kruising met de Binnenrotte. Die huizen zijn opgegraven tijdens de aanleg van de Willemsspoortunnel.

Postkantoor aan de Coolsingel

Er zijn weinig plekken in Rotterdam waar je kunt vinden, wat er nu gevonden wordt. De bouwput van het voormalig postkantoor aan de Coolsingel was ook bijzonder. Daar werden spullen uit de 17e en 18e eeuw gevonden, een tijdperk dat in Rotterdam is weggevaagd door het bombardement en de daaropvolgende wederopbouw. Dat geldt ook voor de locatie RottaNova. “Hier is is in de oorlogsjaren veel puin van het bombardement weggevoerd. Toen is er ook archeologisch onderzoek gedaan hoor, zelfs in de jaren 1942, 1943. En is er is ook veel van bewaard gebleven.”

RiF010

Rotterdamse archeologen zijn bij meer bouwprojecten in de stad actief. Vaak als begeleider. Dan graven ze niet daadwerkelijk zelf, maar houden ze in de gaten wat er tijdens de bouw aangetroffen wordt. Bij de bouw van de Cooltoren bijvoorbeeld, en onlangs nog bij Blaak 333. De bouwput in de Steigersgracht, waar nu RiF010 wordt aangelegd, was niet diep genoeg. “Daar moet nog een Romeinse vindplaats uit de 2e of 3e eeuw onder zitten, wie weet vinden we daar ook nog een restje van op deze plek.”

Archeologie Rotterdam

Het archeologisch onderzoek wordt uitgevoerd door Archeologie Rotterdam in samenwerking met BAAC bv. en ADC-Archeoprojecten. Langs de dam onder de Rotte waar Rotterdam ooit ontstond, gaat het met sleuven straks nog wat verder de diepte in. Er wordt tot juni gegraven, daarna start de bouw van RottaNova die vier jaar zal duren.

Binnenrotte

Op de plek waar nu gegraven wordt, werden in de 14e eeuw vaak huizen groter gemaakt. Voorbij de dam. Daar wordt nu huisraad van gevonden. Ook zitten er beschoeiingen in de grond om de wal en het water te scheiden. En er waren sluizen, vier. Alles wat de moeite waard lijkt, wordt genummerd, ingemeten, zoals dat heet. Er rijden busjes met duizenden kilo’s aan Rotterdamse historie van de Binnenrotte naar een depot aan de Ceintuurbaan. Ploegaert: “Het meeste werk vindt achteraf plaats. Dan wordt alles schoongemaakt en onderzocht.”

RottaNova

Op deze plek komt RottaNova, het woongebouw op de plek waar jarenlang een grasveld was. Voordat de bouw begint, krijgen de archeologen de tijd. Want na de aanleg van de Willemsspoortunnel en de bouw van de Markthal is deze plek natuurlijk erg bijzonder. Hierna is het wachten totdat ooit iemand iets nieuws aan de Hoogstraat wil bouwen. Daar graven moet toch wel de natte droom van een Rotterdamse archeoloog zijn? Ploegaert kijkt richting de winkelstraat en maakt een afwerend gebaar: “Je zal mij niet horen zeggen dat de Hoogstraat gesloopt moet worden hoor.”