Jonge perspectieven op het Europa van de toekomst

Rotterdam - Jongeren uit heel Europa maken samen politiek geëngageerd theater in het samenwerkingsproject Europefiction. Theater Rotterdam is een van de deelnemende theaters, waar ze staan te springen om dit jaar weer fysiek de ontmoeting aan te gaan.

De basis voor Europefiction werd gelegd in het Ruhrgebied in Duitsland, dat in 2010 culturele hoofdstad van Europa was. De theaters in het gebied maakten samen met jongeren politiek geëngageerd theater naar aanleiding van de vraag: in wat voor land willen wij wonen? Dat bleven zij doen na 2010 en enkele jaren later zochten zij daarbij samenwerking over de grenzen op. Nu werken vijf theaters in het Ruhrgebied jaarlijks samen met vijf theaters verspreid door heel Europa. Theater Rotterdam (TR) is daar een van, samen met theaters uit onder andere Frankrijk en Hongarije. Freelance theatermaker Pleun Peters is vanuit TR bij het project betrokken. Ze vertelt over de achterliggende gedachte van het project: “We werken eraan om met jongeren nieuwe suggesties te doen voor het Europa waarin we willen leven. En dat doen we op het snijvlak van kunst, theater, politiek en maatschappelijk engagement.” 

Mini-samenleving

Maar hoe gaat dat dan in zijn werk? Naomi Tuininga (21) is student filosofie en heeft eerder meegedaan aan Europefiction. De liefhebber van theater raakte via een oproep op haar middelbare school betrokken bij de verschillende jongerenprojecten van TR. De afgelopen jaren heeft ze het project in verschillende vormen meegemaakt door de gevolgen van de coronacrisis, legt ze uit: “De eerste keer, drie jaar geleden, was nog voor corona. Toen waren wij gekoppeld aan de groep van het theater in Bochum. In eerste instantie werkten we apart van elkaar binnen dezelfde thematiek. Na een tijdje kwamen zij voor een uitwisseling naar Rotterdam en maakten we samen een performance. Uiteindelijk kwamen alle groepen samen tijdens het festivalkamp in Gelsenkirchen, waar iedereen de gemaakte performances toonde. Daar waren ook workshops over theater, zang, dans, maar ook over mode en debatten. Het was een soort mini-samenleving waarin het steeds ging om de vraag: hoe zien wij de toekomst van Europa?”

Online en fysiek uitwisselen

In de jaren die volgden ging het er anders aan toe, vertelt Pleun: “De vorm beweegt mee met de tijd. Wat kan er? Dan gaan we dat doen!” Zo waren er veel online ontmoetingen en werd er een app ontwikkeld, waarmee de groepen allemaal in hun eigen stad opdrachten uitvoeren die de andere partners maakten. Vorig jaar organiseerde TR een kleinschalig zomerkamp op het Eiland van Brienenoord dat resulteerde in een voorstelling ter plaatse. Pleun: “Omdat vrij lang onduidelijk was wat er dit jaar wel of niet mogelijk zou zijn, hebben we nu een wat kortere repetitieperiode, zonder uitwisseling tussendoor. Maar gelukkig wel een zomerkamp in Gelsenkirchen, want dat is een fantastische ervaring.” 

Lees verder onder de foto:

Foto: Salih Kilic

Verschillende perspectieven op Europa

Marlou Stolk is als hoofd educatie en interactie binnen TR degene die de samenwerking met Europfiction aanging. Ze ziet dat de beperkingen van de afgelopen jaren de samenwerking een diepere laag hebben gegeven. “Het heeft de organisatie en partners gedwongen op een nieuwe manier te kijken naar de waarde en noodzaak van internationaal samenwerken; of je nu wel of niet fysiek bij elkaar kunt komen.” Voor Naomi is het een waardevol aspect aan Europefiction, legt ze uit: “Ik ben geïnteresseerd in theater maken en spelen en de combinatie met de uitwisseling en het politieke engagement trekt mij extra aan. Het overstijgt de Rotterdamse bubbel. Je kan denken: je gaat maar naar Duitsland, dat is vlakbij, maar je merkt toch een groot verschil in de perspectieven op Europa.” Pleun sluit zich daarbij aan: “We leven misschien in één Europa, maar daarbinnen leeft iedereen ook in een heel andere en eigen wereld. Theater en kunst zijn in dit project een verbindende factor die verschillen overstijgt. Dat maakt het een plek om heel vrij de stem en de visie van jongeren te onderzoeken en toekomstbeelden te schetsen.” Dat die verschillen er zijn binnen Europa merkte Marlou recent nog tijdens een online overleg met vertegenwoordigers van de andere theaters van Europefiction. “Degene uit Hongarije vertelde toen hoe ontzettend belangrijk dit project voor hen is. De politieke situatie daar is totaal anders dan bij ons en het maken van politiek geëngageerd theater is iets dat hoop voor de toekomst geeft. Dan besef je weer hoe belangrijk dit kan zijn, en het doet beseffen dat wij zelf veel vrijheid en mogelijkheden hebben.”

Circus- en festivalvibe

Samen met Pleun zijn de jongeren in Rotterdam nu druk aan de slag om hun performance te maken. In de voorbereiding bezochten ze de voorstelling Songs for No One van Nastaran Razawi Khorasani. Deze Iraans-Nederlandse theatermaker heeft in haar voorstelling de stemmen van kinderen in Iran verwerkt en dat sluit goed aan bij de plannen van de jongeren, licht Pleun toe: “We willen in de voorstelling ook stemmen laten horen, van mensen die wonen op plekken op de wereld waar het niet vanzelfsprekend is je stem te kunnen laten horen. Daarom zijn we nu druk bezig contacten te leggen met jongeren van over de hele wereld die we gaan interviewen. Hoe we het precies vorm gaan geven moet nog blijken tijdens het maakproces. Gelukkig heeft Naomi een heel groot internationaal netwerk!” In juli komen alle jonge makers van Europefiction bij elkaar in het Duitse Gelsenkirchen voor het zomerkamp. Naomi kijkt er naar uit: “Het is een industrieel gebied, met oude kolenmijnen. Het feit dat wij daar kunst gaan maken levert een interessant contrast op. Je moet het voor je zien als een combinatie tussen een circus- en een festivalvibe.” Het maakproces van de voorstelling gaat ze met een open vizier in: “Het ontdekken is het leukste van dit project.”

Dit project volgen? Volg theaterrotterdamjong op Instagram en kom meer te weten over Europefiction en de andere jongerenprojecten van Theater Rotterdam.