150 jaar Nieuwe Waterweg mijlpaal voor Rotterdamse haven

Rotterdam - Rotterdam is veruit de grootste haven van Europa. Zonder de Nieuwe Waterweg zou dat nooit gelukt zijn. Dit jaar is het 150 jaar geleden dat het kanaal in gebruik werd genomen. De ingebruikname van de Nieuwe Waterweg wordt groots gevierd, van maart tot oktober 2022. Niet alleen in Rotterdam, maar ook in nabijgelegen steden die de impact van de Nieuwe Waterweg gevoeld hebben, zoals Dordrecht en Rozenburg.

Rond 1850 was Rotterdam al een belangrijke havenstad. Dat kwam door de gunstige ligging: aan de monding van de Rijn en vlak bij de Noordzee. Daardoor werd het een veelgebruikte overslagplek voor goederen die naar Duitsland moesten of daar juist vandaan kwamen. 

Schepen groter en dieper
Er waren verschillende waterverbindingen voor schepen tussen Rotterdam en de zee. Maar sommige waren niet erg diep en andere verzandden of slibden dicht. Tegelijk werden de schepen steeds groter en kwamen ze dieper in het water te liggen. Daardoor moesten ze steeds verder omvaren en dreigde Rotterdam onbereikbaar te worden. Daarom werd in 1862 bij wet besloten om een nieuwe waterweg te graven naar zee. Pikant detail is dat Rotterdam niet mocht worden voorgetrokken; daarom kreeg Amsterdam ook een nieuwe waterweg naar zee, het Noordzeekanaal.

Prins Willem
De opdracht in Rotterdam ging naar waterbouwkundig ingenieur Pieter Caland. De verbinding tussen de stad en de Noordzee moest zo kort mogelijk worden, vond hij. Na de nodige onteigeningen van boerderijen stak Prins Willem van Oranje op 31 oktober 1866 symbolisch de eerste spade in de grond.

Noodwoningen in ‘De Hoek’
De arbeiders gebruikten vooral hun eigen spierkracht, spades, kruiwagens en baggermolens. Ze konden wonen in noodwoningen op het grondgebied van ’s Gravenzande. In permanentere huizen kwam er personeel bij van onder andere Rijkswaterstaat. Deze nederzetting kennen we nu nog steeds: als Hoek van Holland. In 1914 kwam het officieel bij de gemeente Rotterdam.

Grootste haven ter wereld
Door de Nieuwe Waterweg groeide Rotterdam in korte tijd van kleine handelsstad tot havenstad van formaat. Rotterdam-Zuid werd bij de stad betrokken en er werden steeds meer havens gegraven. Eerst in de stad zelf, daarna steeds verder naar het westen. Vele werkzoekenden uit Noord-Brabant, Zeeland en de Zuid-Hollandse eilanden trokken naar Rotterdam. De bevolking groeide zo snel, dat de stad uit zijn voegen barstte. Singels werden gedempt en er werden nieuwe wijken buiten het oude stadscentrum gebouwd. In 1871 werd er zelfs een spoorbrug over de Nieuwe Maas gebouwd, waardoor de stad verbonden werd met het spoorwegnetwerk.
In 1962 riep burgemeester Van Walsum de haven uit tot de grootste ter wereld, met een overslag van 97 miljoen ton goederen. In 2004 nam Shanghai die titel over. Rotterdam bleef wél de grootste haven van Europa.

Trein en boot
En niet alleen het goederenvervoer groeide, maar ook het vervoer van personen. Honderdduizenden Europeanen kwamen naar Rotterdam om hier op de boot te stappen naar Amerika. Ook Hoek van Holland trok nieuwe bedrijvigheid. Er kwam onder meer een veerdienst naar Harwich. Daarom werd het spoor doorgetrokken van Rotterdam naar Hoek van Holland.

Viering
De aftrap van de viering is de talkshow  ’150 jaar Nieuwe Waterweg’  op 9 maart van het Maritiem Museum in Rotterdam.  En wie meegaat op een van de historische vaarten, die het Maritiem Museum in het zomerseizoen meerdere keren per week organiseert, krijgt ook van alles mee over de geschiedenis van de Nieuwe Waterweg. Eens per maand is er een vaart in een bijzondere uitvoering.