Gedenktekendatabase Stadsarchief: Welk gedenkteken mist er nog in Rotterdam?
Algemeen 723 keer gelezenRotterdam - Rotterdam kent meer dan driehonderd gedenktekens, waarvan er minstens honderd verwijzen naar de Tweede Wereldoorlog. Deze gedenktekens bevinden zich door de hele stad: van de Steen aan de Zweth in Overschie, tot het Bevrijdingsmonument in Vreewijk of Channel Crossing to Life in Hoek van Holland.
In de gedenktekendatabase van het Stadsarchief worden alle gedenktekens in Rotterdam opgenomen. Een eerste inventarisatie van alle gedenktekens die verwijzen naar de Tweede Wereldoorlog is door het Stadsarchief voltooid. Zie ook: https://fb.watch/cMIdiUL86Z/
Heeft u vragen over of aanvullingen voor de gedenktekendatabase? Neem dan contact op via gedenktekens@rotterdam.nl.
In 1622 kreeg Rotterdam zijn eerste gedenkteken: het standbeeld van Erasmus, gemaakt door Hendrick de Keyser. Sindsdien zijn er enkele honderden gedenktekens bijgekomen. Deze groei begint in de negentiende eeuw. Toen waren het vooral grote beelden en sculpturen zoals het Monument 1872 of het Van ’t Hoffmonument. Gedenktekens uit deze tijd herinneren aan grote, inspirerende personen uit het verleden of aan belangrijke gebeurtenissen. De locatie voor een gedenkteken was vaak midden op een plein: zo was voor iedereen duidelijk wat er collectief herdacht moest worden.
Stroomversnelling
Na de Tweede Wereldoorlog raakt de groei van het aantal gedenktekens in een stroomversnelling. Op de verschillende fusilladeplaatsen in Rotterdam, waar tijdens de oorlog verzetsmensen werden neergeschoten, worden witte houten kruizen geplaatst. Ook laten bedrijven plaquettes of beelden plaatsen ter nagedachtenis aan omgekomen medewerkers tijdens de oorlogsjaren. Tegelijkertijd worden er grote, collectieve gedenktekens ontwikkeld zoals het Monument voor alle gevallenen op het Stadhuisplein. De initiatieven komen vanuit burgers en bedrijven.
Regels
Jarenlang waren er geen regels of richtlijnen voor gedenktekens in de openbare ruimte. Daardoor was onduidelijk wat er wel én niet herdacht moest worden in de openbare ruimte, op welke locatie een gedenkteken het beste geplaatst kon worden en hoe het eruit moest komen te zien.
Om deze wildgroei tegen te gaan, heeft de gemeente Rotterdam in 2018 beleidsregels opgesteld rondom gedenktekens in de openbare ruimte. Sindsdien adviseert de Commissie van advies inzake straatnamen en gedenktekens het college van burgemeester en wethouders over alle aanvragen voor nieuwe gedenktekens.
Vergeten strijd en onzichtbaar vliegveld
De Havenloods voegt hier aan toe dat een gedenkteken of op zijn minst een plaquette of gevelsteen voor de op 10 mei 1940 in de ‘vergeten’ strijd tegen de Duitsers gesneuvelde 51 Nederlandse militairen op toenmalig vliegveld Waalhaven niet misplaatst zou zijn, bijvoorbeeld aan de Waalhaven Z-z (Zuidzijde). Tegenwoordig bevindt zich daar langs het bedrijventerrein de achterkant van een soort loods/bedrijvencomplex; een langgerekte afscheiding precies daar waar een groot deel van de stevige hoge schutting stond die de verdediging van het vliegveld Waalhaven tegen de Duitsers juist zo heeft belemmerd.
Spijtig genoeg is er nu totaal niets te vinden op Waalhaven wat herinnert aan ten eerste het zo befaamde vliegveld in de jaren 1920-1940, en ten tweede aan de onfortuinlijke strijd van de Nederlandse militairen op het vliegveld in de meidagen van 1940.
Zie voor de achtergronden:
