Mateusz stierf in een tent bij het Kralingse Bos, 32 jaar en landelijk nieuws: ‘Zet je tent op in de hemel, Mateusz’

Rotterdam - Stichting de Eenzame Uitvaart Rotterdam (dEUR) verzorgt samen met de gemeente Rotterdam waardige uitvaarten voor Rotterdammers die begraven worden zonder nabestaanden. Voor elke uitvaart schrijft een dichter een speciaal gedicht dat hij of zij voordraagt. Na afloop volgt een verslag.  De Havenloods plaatst dit eerbetoon. Omdat we geen enkele Rotterdammer eenzaam het graf in willen laten gaan.

Dinsdag 31 januari 2023, 11.30 uur
Begraafplaats St. Laurentius, Rotterdam
Dichter van dienst: Bianca Boer 
Auteur verslag: Daniel Dee

Vijf dagen na de begrafenis van dhr. Schilperoord is er alweer een eenzame uitvaart. Op dinsdag 31 januari 2023 verzamelen we opnieuw bij de poort van de St. Laurentius Begraafplaats. Het is voor het eerst dat de uitvaart om half twaalf is, nog niet eerder begonnen we zo laat.

De weersgesteldheid is nog steeds waterig koud. Toch willen we hier zijn, al willen we helemaal niet hier zijn. We willen dat niemand in eenzaamheid verdwijnt, daarom zijn we er, maar het zou mooier zijn als we helemaal niet nodig waren. Afijn, dat is de paradox.

Ditmaal zijn we aanwezig om de laatste eer te bewijzen aan Mateusz Trojan (23 september 1990 – 15 januari 2023), een Poolse arbeidsmigrant. We hadden al een vermoeden dat dat zou gebeuren, daar hij eventjes landelijk nieuws was. Het lichaam van Mateusz werd gevonden in een tentje aan de rand van het Kralingse Bos; hij werd slechts 32 jaar. 

Hoewel er een winteropvangregeling is, heeft Rotterdam toch een aanzienlijk groep daklozen die ervoor kiest om daarvan af te zien. Zo’n 150 tot 200 buitenslapers is met naam bekend bij de verschillende instanties. 

Naast het tentje van Mateusz Trojan stond het tentje van zijn vriend, maar die was niet bij de uitvaart aanwezig. Ook had Mateusz nog een zus in Polen, maar zij had niet de financiële middelen om naar Nederland te komen om afscheid te nemen. 

Er hebben zich niettemin wat gasten verzameld bij poort. Zo zijn er twee medewerkers van stichting Ontmoeting alsmede een cliënt van die stichting met haar hondje Klaas. De missie van de stichting is om samen met kwetsbare mensen, die de verbinding met zichzelf en hun omgeving zijn kwijtgeraakt, te werken aan hersteld leven. 

En zoals altijd lopen achter de vier dragers en de kist ook Corrie van Leeuwen van de gemeente, twee medewerkers van Dela Goetzee, dichter van dienst Bianca Boer, dichter Rien Vroegindeweij en ik. 

Wanneer we met z’n allen verzameld zijn rond de kist, die op de balken boven het graf staat, zie ik dat naast de laatste rustplaats van Mateusz inmiddels een kruis staat op het graf van dhr. Schilperoord, onze vorige eenzaam overledene. 

Andrea, van Dela Goetzee, neemt als eerste het woord. Ze nodigt wie daar de behoefte toe voelt uit om iets te zeggen. Dan leest als eerste Bianca Boer haar gedicht voor. Waarna Evert van stichting Ontmoeting spreekt over de moeite die het kost om woorden van troost te vinden bij zo’n verlies. Hij sluit af met het bidden van het Onze Vader. Het gebed wordt synchroon meegebeden door de baas van Klaas.

Aan het eind van de uitvaart voegt zich een vrouw op een ov-fiets aan ons gezelschap toe. Zij blijkt iemand te zijn van stichting Barka – een stichting die daklozen en verslaafden uit Midden- en Oost-Europa helpt en ondersteunt – en in die hoedanigheid kende zij de overledene. Ze is zo laat omdat ze eerst op de verkeerde begraafplaats stond, namelijk de nabijgelegen Algemene Begraafplaats Crooswijk. 

Later als wij, de dichters uit het gezelschap, koffiedrinken bij Croos, nemen we ons voor om dit verslag te laten vertalen en het op te sturen naar de zus van Mateusz Trojan. Het is niet veel, maar misschien heeft ze er iets aan. 

Rozbij swój namiot w niebie, Mateusz

Zet je tent op in de hemel, Mateusz
je bent maar tweeëndertig geworden
je stierf tussen het spoor en de razende
weg langs de bosrand waar ik -zonder
dat ik wist- vaak langs je tent ben gefietst

buitenslaper, je moet iets anders voor ogen
hebben gehad toen je naar hier kwam
werk, geluk of allebei
maar niet dit

je vondst was landelijk nieuws, je spullen
uitgebreid gefotografeerd, natte weekendtas
kratje duvel, restje pasta in de pan
een doorgeknipt slot, schoenen, haargel

verborgen onder het hemelsblauwe zeil
twee tentjes vastgepind in de aarde
twee fietsen stonden in het gras
je was daar niet alleen

lang dacht men dat afzonderlijke bomen
in een bos onderling concurreren
elkaars licht wegnemen, hun eigen
wortels breder naar water laten reiken

nu weten we dat ze door ondergrondse
draden verbinding maken, voorraden delen
buitenslapers, aten jullie samen? dronken?
bestaat er vriendschap in tegenspoed?

jullie moeten voor ogen hebben gehad
wat er te verliezen was toen jullie buiten
wilden blijven ondanks de kou

waar je nu bent weet ik niet, Mateusz
toch wens ik je daar een bos toe
met zonlicht tussen de stammen
een betere plek dan hier

© gedicht Bianca Boer © verslag Daniel Dee