Symposium ‘Kunst op straat, slopen of behouden’ houdt naoorlogse wederopbouwkunst onder de loep

Rotterdam - Steeds meer instellingen, bedrijven en gemeenten spannen zich in om kunstwerken uit de tijd van de wederopbouw te bewaren voor toekomstige generaties. Een nobel streven met een belangrijk vraagstuk: kan kunst op straat zomaar weg, of moeten we het koesteren? Over dit thema organiseert Stichting Henkes in samenwerking met de Hogeschool Rotterdam op vrijdag 10 november het symposium ‘Kunst op straat, slopen of behouden’ in Debatpodium Arminius.

De zogenaamde wederopbouwkunst (1945-1965) is een relatief jonge kunstvorm die nog te weinig bescherming geniet. In de bouw- en sloopwoede van Nederland zijn honderden kunstwerken inmiddels verdwenen. Dat heeft ook Stichting Henkes recent ondervonden: een wandschildering uit 1954, gemaakt door de Rotterdamse kunstenaar Dolf Henkes, is in het najaar van 2021 tijdens een verbouwing gesloopt.

Redding en ondergang

De wandschildering toonde scheikundige en Nobelprijswinnaar Jacobus van ’t Hoff in een scheikundelokaal. In 2005 werd de gevel bij Raffinaderij Texas in Pernis - waarop de schildering was aangebracht - losgezaagd, gerestaureerd en verplaatst naar een locatie van Hogeschool Rotterdam. De restauratie en de verhuizing waren groot nieuws, want een bijzonder werk uit de tijd van de wederopbouw van Rotterdam was op deze manier gered. Het bedrijfsleven had een fors aandeel in de operatie en de gemeente Rotterdam, Rijksdienst Cultureel Erfgoed, Stichting Henkes, erfgoedvereniging Heemschut en enkele fondsen droegen bij aan de restauratie van het werk. In het najaar van 2021 is tijdens een verbouwing de unieke muurschildering alsnog gesloopt, zonder medeweten van Stichting Henkes die zorg draagt voor de nalatenschap ervan.

De betekenis van kunst op straat

De kunstwerken uit de periode van de wederopbouw zijn uniek en bijzonder. En net als andere kunstwerken in de openbare ruimte verdienen zij meer aandacht, respect en bescherming. Om dat voornemen te laten slagen is uitwisseling van informatie, overleg en samenwerking met partners een vereiste. Want: wat is de betekenis van kunst op straat? En wat is de waarde van wederopbouwkunst voor Nederland? Heeft een kunstwerk recht op behoud en hoe wegen we af wat we wel en niet bewaren? Deze vragen worden beantwoord tijdens het symposium ‘Kunst op straat, slopen of behouden’ in Debatpodium Arminius.

Inspirerende sprekers

Voor het symposium zijn inspirerende sprekers uitgenodigd, waaronder Ramsey Nasr (essayist, acteur en voormalig Dichter des Vaderlands), Tanja Karreman (adviseur Rijkscollectie Percentagekunst), Christiaan Alberdingk Thijm (advocaat, gespecialiseerd in auteursrecht), Dikkie Scipio (architect en medeoprichter KAAN Architecten) en David Bade (beeldend kunstenaar). Moderator is Noraly Beyer (voormalig nieuwslezer Surinaamse Televisie Stichting en NOS Journaal).

Programma in Debatpodium Arminius

Tijdens de inloop van het symposium is een fotopresentatie te zien van het monumentale werk van Dolf Henkes. Na het openingswoord van Erik Hammerstein (voorzitter Stichting Henkes) wordt een korte film vertoond over de vernietiging van het kunstwerk en toegelicht door documentairemakers Koert Davidse en Dirk van Weelden. Ramsey Nasr stelt vervolgens de vraag ‘Waarom is kunst belangrijk voor de stad?’, gevolgd door Tanja Karreman die de waarde van wederopbouwkunst voor Nederland bespreekt. Na de pauze onderzoekt Christiaan Alberdink Thijm of een kunstwerk recht op behoud heeft, en beantwoordt architect Dikkie Scipio de vraag: ‘Wat moeten we behouden en wat mag weg?’. De middag eindigt met een column van kunstenaar David Bade en een gezamenlijke lunch.

Vanaf 1 november staat het volledige programma van het symposium op de website van Stichting Henkes