Ver van zijn geboortedorp in Polen stierf meneer Patynko helemaal alleen in Rotterdam

Rotterdam - Stichting de Eenzame Uitvaart Rotterdam (dEUR) verzorgt samen met de gemeente Rotterdam waardige uitvaarten voor Rotterdammers die begraven worden zonder nabestaanden. Voor elke uitvaart schrijft een dichter een speciaal gedicht dat hij of zij voordraagt. Na afloop volgt een verslag.  De Havenloods plaatst dit eerbetoon. Omdat we geen enkele Rotterdammer eenzaam het graf in willen laten gaan.

Vrijdag 22 december 2023, 09.00 uur
Begraafplaats St. Laurentius, Rotterdam
Dichter van dienst: Lans Stroeve 
Auteur verslag: Bianca Boer

Het is de vroege ochtend van de laatste dag voor de kerstvakantie als ik naar de begraafplaats loop. Ik ben om tien voor negen op de binnenplaats er is nog niemand. Niemand? Even ben ik in verwarring, heb ik de verkeerde dag in mijn hoofd? Het is druk geweest, ik ben deze week al eerder een afspraak vergeten, maar dan komen de medewerker van de begraafplaats, de medewerker van het rouwcentrum en de dragers tegelijk naar buiten. Gelukkig.
Dichter Lans Stroeve en Corrie van de gemeente komen aanlopen. Ondertussen wachten de dragers bij de weg op de rouwauto met daarin Stanislaw-Antoni Patynko (*08-08-1945, Prazuchy Stare, Polen – †07-12-2023, Rotterdam).

Lans, Corrie en ik staan onder de poort te schuilen voor de motregen als de auto stapvoets langs ons rijdt. Op de kist een bloemstuk met donkerrode amaryllissen. Amaryllissen doen me denken aan deze tijd van het jaar, ik heb drie bollen ingepakt onder de kerstboom liggen, maar in een rouwboeket heb ik ze niet vaak gezien. Ik weet niet of dhr. Patynko van bloemen hield. Deze bloeien zo lekker uitbundig. 

De dragers zetten de kist op de baar, de klokken in de kapel luiden en we lopen naar rechts achteraan. Storm Pia is gister over het land geraasd en van de lantaarns die langs de paden staan is een heel rijtje omgewaaid. Ook liggen her en der afgebroken takken. We zijn zo vroeg na de storm dat die nog niet zijn opgeruimd. 

Stanislaw-Antoni Patynko is 78 jaar geworden. Hij werd geboren in een gehucht, een handjevol huizen op de kaart en hij stierf in het centrum van Rotterdam. Hij was niet getrouwd, had geen kinderen. Hij had nog familie in Polen. 

Tussen twee dikke, oude platanen in komt hij te liggen. We noemen zijn naam, Lans leest haar gedicht en een van de dragers steekt het onder de donkerrode bloemen. We groeten dhr. Patynko nog een laatste keer en lopen terug naar de ingang. 

Als ik bijna thuis ben, zie ik dat er een nieuwe boom op de hoek bijgekomen is, ook een plataan. Dat is toevallig. Er stond tot vorig jaar een andere, maar die was ziek en werd omgezaagd. Deze boom is minstens dertig jaar. Hij moet uit een ander deel van de stad afkomstig zijn. Ik glimlach. Het is alsof hij hier altijd heeft gestaan.


Bij het afscheid van Stanislaw-Antoni Patynko 1945 – 2023

Over het gehavende land van onze naties spant zich een ragfijn
web van poëzie. Een kind dat op het randje van de oorlog werd
geboren: u nam geschiedenis met u mee, getogen op geschonden
gronden ging u na het vallen van de muur duizend kilometer
westwaarts tot aan de rand van het continent. Tot in het hart
van onze stad, waar de rivieren stromen en bomen bloeien
in uw straat. Ik reis nu via Google in gedachten tot uw geboorte-
dorp in Polen, elf uur en elf minuten rijden of tien hele dagen lopen
maar over de nachten wordt gezwegen. Het oude land dooraderd
door de Wisla en de Oder. Bij ons hier volgen Maas en Rijn de route
naar de zee. Water is het bloed van onze landen, het voedt en spoelt
de stenen en de mensen. Ik hoop dat Rotterdam u heeft ontvangen
met herstel van hart en denken.

Vandaag is het de kortste dag, de winterzonnewende. Nu zijn wij
op deze plek tezamen om u te gaan begraven aan de voet van
de draaiing in de tijd waarop de nachten korter worden.
Vanaf morgen krijgen wij er weer een paar seconden daglicht bij.
U wellicht al in het eeuwig licht. Wij weten niets en hopen slechts.
Ik voer de vogels extra deze dagen. En lees de Poolse dichters.

Salut meneer Patynko.
Stanislaw-Antonio gegroet, u rust in vrede.

© gedicht Lans Stroeve © verslag Bianca Boer