Helmut Jäckel had geen kinderen, familie of nabestaanden; na acht jaar in Rotterdam stierf hij alleen

Rotterdam - Stichting de Eenzame Uitvaart Rotterdam (dEUR) verzorgt samen met de gemeente Rotterdam waardige uitvaarten voor Rotterdammers die begraven worden zonder nabestaanden. Voor elke uitvaart schrijft een dichter een speciaal gedicht dat hij of zij voordraagt. Na afloop volgt een verslag.  De Havenloods plaatst dit eerbetoon. Omdat we geen enkele Rotterdammer eenzaam het graf in willen laten gaan.

Maandag 4 december 2023, 09.30 uur
Begraafplaats St. Laurentius, Rotterdam
Dichter van dienst: Esther Porcelijn 
Auteur verslag: Daniël Dee

Het is een grijsgrauwe dag wanneer ik in de ochtend naar St. Laurentius fiets voor een nieuwe eenzame uitvaart. De zon zal zich deze vierde december niet laten zien. Het dunne laagje sneeuw dat de avond ervoor is gevallen is in de binnenstad al verdwenen. 

Op de verzamelplaats voorbij de poort van de begraafplaats zijn de vaste medewerkers aanwezig: Bianca Boer van stichting dEUR, Bianca Wienstra van de uitvaartverzorging, Eric Postma van de gemeente en een medewerker van de St. Laurentius. Niet veel later voegt zich ook de dichter van dienst Esther Porcelijn bij ons. 

Enkele minuten later draait de rouwauto het terrein op, de vier dragers halen de kist uit de auto en plaatsen hem op de rijdende baar.  Gezamenlijk lopen we naar de laatste rustplaats van Helmut Hans-Joachim Jäckel (*15-05-1953, Ostrau, Duitsland – †25-11-2023, Rotterdam). Er zijn van hem geen nabestaanden gevonden. Hij had geen kinderen, geen verdere familie. Hij woonde sinds een jaar of acht in Nederland en werkte vermoedelijk in de transportsector. 

Bianca Wienstra vraagt zich af of de geboorteplaats van dhr. Jäckel misschien een skigebied was, maar niemand van ons weet het antwoord. 

Op de grindpaden van de begraafplaats ligt her en der nog wel een laagje sneeuw. De rijdende baar trekt een vers spoor in de maagdelijke sneeuw en ook wij laten er onze voetstappen in achter. 

Achteraan op de begraafplaats, waar praktisch alle eenzaam gestorvenen begraven worden, houden we halt bij het open graf voor dhr. Jäckel. Hij komt naast het familiegraf van de Van Deursens te liggen. Na een kort woord van Bianca, de uitvaartverzorgster, krijgt Esther de gelegenheid om haar gedicht voor te dragen. Ze legt het erna op de kist. De wind waait het bijna weg, maar een van de dragers weet het papier te pakken en legt het onder het boeket op de kist. 

Om het bescheiden ritueel af te sluiten, zet Bianca via haar smartphone muziek op, die ze speciaal de avond ervoor heeft uitgekozen. Uit het rode speakertje, gedragen door de  medewerker van de begraafplaats, klinkt Motives van praam en Eric Vloeimans. Onderin het graf liggen bruine bladeren van de boom waaronder hij komt te liggen. Daarop laten de dragers de kist zakken. 

Helmut Hans-Joachim Jäckel
(15-05-1953 – 25-11-2023)
Geboren te Ostrau, Duitsland. Overleden in het Sint Franciscus Gasthuis, Rotterdam.

Er is een einde en er is een begin
en dan heb je nog alles daartussenin:
een moeder pakt haar baby aan,
glibberig, nog opgevouwen en blauw
ze weet dat ze dan en daar van hem houdt.
Een filosoof vroeg eens
als in een bos een boom omvalt
en niemand hoort het
heeft de boom dan geluid gemaakt?
Maar wat er tussen Ostrau, Duitsland, op 15 mei 1953
en Rotterdam op 25 november 2023 lag
staat – ook als wij het niet weten – vast.
U leefde teruggetrokken, was naar binnen gekeerd
wat leefde in uw binnenkant?
een hele wereld misschien
met dromen en de rode sprookjesdeur
van de kerk in uw geboorteplaats
zeventig en een half jaar
van hier tot daar.
Er loopt een kevertje op een tak richting de zon
terug naar waar het allemaal begon.


© gedicht Esther Porcelijn © verslag Daniël Dee