De Kralingse Buitenplaatsen van Robert Ligthelm kanshebber Ithakaprijs
Kralingen - Zes boeken strijden dit jaar om de Ithakaprijs, de belangrijkste Nederlandse prijs voor boeken of journalistieke producties over kastelen, historische buitenplaatsen en landgoederen. Het is de zevende keer dat deze prijs, een geldbedrag van € 5.000, zal worden uitgereikt.
Een van de zes genomineerde boeken heeft een relatie met Kralingen. Robert Ligthelm produceerde, met medewerking van Taco Hermans, Anneke van Dijk en Tom Riedijk, een kloek boek over de vele prachtige, meesttijds verdwenen buitenplaatsen in het Rotterdamse Kralingen. Dit is de eerste uitgave over deze groep buitenplaatsen die hij op een verbindende wijze benadert.
Ooit lagen in deze arcadische omgeving veertig buitenplaatsen waarvan er in onze tijd nog slechts vijf resten. Net als overal elders in ons land, is de aanleg van deze buitenplaatsen bepalend geweest voor de huidige ‘lay out’ van dit vroeger zo rustige en landelijke dorpje onder de rook van Rotterdam.
Uitzonderlijk hier was wel dat op meerdere buitenplaatsen een vorm van industriële activiteit gecombineerd werd met het buitenleven. Dit kwam elders ook wel voor, bijvoorbeeld op de reeds lang verdwenen Utrechtse buitenplaats Zijdebalen bij Utrecht. Hier was in de 18de eeuw een nijvere zijdeweverij gevestigd van de doopsgezinde ondernemer David van Mollem.
Nergens echter werd de combinatie van wonen en werken zo vaak toegepast als hier in dit gebied. Hier waren in de loop der eeuwen op de buitenplaatsen textielweverijen, glasblazerijen, touwslagerijen, scheepswerfjes en wat dies meer zij gevestigd. Dat maakt deze buitenplaats uitzonderlijk. Overigens behoorde agrarische activiteiten ook tot een vorm van bedrijvigheid.
Bij het openslaan van dit boek krijg je de indruk een encyclopedie van Kralingen ter hand te nemen. Een prachtig verzorgd en uitstekend gedocumenteerd boek dat begint met een inleiding op de Kralingse buitenplaatsen. Juist omdat veel van deze buitens in de 18de eeuw ontstaan, bevat het boek bijzonder veel mooie schilderijen, tekeningen en aquarellen uit die tijd, naast vele 19de- en 20ste-eeuwse foto's van huizen en eigenaren met hun families. Iedere (verdwenen) buitenplaats wordt beschreven waarbij telkens aandacht is voor het ontstaan van de buitenplaats, wie er eigenaar was en hoe het doorgaans werd gebruikt.
De prijs is een initiatief van stichting Kastelen, historische Buitenplaatsen & Landgoederen (sKBL). Op 14 oktober wordt tijdens de uitreiking bekend wie de winnaar is.