Carrie Jansen: ‘Onrecht kan zó lang doorsukkelen’

Rotterdam - In een stad als Rotterdam gebeuren voortdurend dingen die het daglicht niet kunnen verdragen. Naar die zaken gaan we op zoek. Naar onthullingen en schandalen van toen. En van nu. Deze week: Carrie Jansen.

Door Nico Haasbroek en Emile van de Velde

Wat is voor jou je grootste Rotterdamse onthulling?

“Ik vond het schokkend om bij de Keileweg (de vroegere Rotterdamse tippelzone, red.) te merken hoe verschillend er met jongens en met meisjes, die gebruikten, werd omgegaan. De jongens kregen zo snel mogelijk een huis, een uitkering en methadon, maar met die meiden werd niks gedaan. Dat heb ik toen gelijk aan de grote klok gehangen. Dat er vooral naar de maatschappelijke overlast werd gekeken, die veel meer door die jongens werd veroorzaakt dan door de meiden. ’s Avonds kwamen er op de Keileweg soms wel drieduizend auto’s op die meiden af en dat ze dan overdag met de nek werden aangekeken, dat vond ik zo niet-Rotterdams.”

Wat doe je nu?

“Ik werk bij Fier. Dat is een organisatie die werkt met vrouwen en jonge meiden die te maken hebben gehad met geweld. Die worden bij ons opgevangen. Als je bij Fier aankomt, gaan we naast je staan met de vraag ‘Waar wil je naar toe en wat kunnen we voor je doen?”

Zie jij een verband tussen corona en huiselijk geweld?

“Zeker. Ten eerste zit iedereen dichter op elkaar en ten tweede kijkt niemand meer mee. Dus degene die de macht binnen het gezin heeft en die daar misbruik van maakt kan ongezien zijn gang gaan. Het zou beter van de Wijkteams en de gezinscoaches zijn geweest om het contact vast te houden door bijvoorbeeld elke dag met kinderen buitenshuis af te spreken. Bij Fier ontdekten we dat de problemen in coronatijd met zestig procent zijn toegenomen én heftiger zijn geworden. Kinderen chatten ’s avonds laat en zeggen: ‘Mijn vader slaat mijn moeder nu. Wat moet ik doen?’”

Noem eens iets in Rotterdam dat nodig onthuld moet worden?

“Er is extra geld gekomen voor de campagne ‘Geweld hoort nergens thuis’ en er komt extra geld voor de jeugdzorg. Ik heb het idee dat dat geld verkeerd besteed gaat worden en daarom zouden de onderzoeksjournalisten van Follow the money gevraagd moeten worden om dat uit te zoeken. Ik zie er voortdurend weer nieuwe projectmanagers bij de gemeente bij komen. Maar daar is dit geld niet voor bedoeld. Dat geld is nodig om slachtoffers direct te kunnen helpen, niet om het gemeentelijk apparaat uit te breiden. Maar laat anderen alsjeblieft controleren of mijn wantrouwen klopt.”

Hoe kijk jij tegen het fenomeen prostitutie aan? Moet het verboden worden?

“Ik denk in oplossingen. Ik had een prijsvraag voor architecten uitgeschreven om iets te bedenken voor na de Keileweg. Het deel van de stad waar gekke dingen zijn. Er kwamen honderden reacties. Toen belde ik toenmalig burgemeester Opstelten met de vraag of hij een geldprijs beschikbaar kon stellen. Hij kwam met tienduizend gulden over de brug. Maar de dag na de prijsuitreiking kwam hij met de nul-optie, wat neerkwam op stoppen met prostitutie in Rotterdam. Walgelijk. Ik vond dat hij mij toen ook belazerde. Want prostitutie is van alle tijden. Nu gebeurt het, wat ik van de meiden hoor, via het online circuit en gangbangs, in kelderboxen, achter in auto’s en noem maar op. En daar is het niet veiliger op geworden.”

Wat voor zaken deed je toen je begon met sociale advocatuur?

“Jeugd- en familierecht, en een beetje uitkeringen. Bij de bijstand zag ik wel goed wat voor verschrikkelijke dingen de gemeente allemaal verkeerd deed. Als jij een uitkering hebt en ik wil jou dwars zitten, dan zeg ik, bijvoorbeeld als buurvrouw: Ze woont samen. Dan volgt er een fraude-onderzoek van wel vijf uur durende ondervragingen. Een vrouw waarbij ik dat heb meegemaakt is totaal kapot gemaakt. Schandalig. Uiteindelijk bleek ze vijftien jaar geleden in Suriname 60 euro aan alimentatie te hebben ontvangen, die ze had moeten opgeven, en ze moest drie en dertigduizend euro terugbetalen. Via heel veel rechtszaken heb ik dat natuurlijk ongedaan weten te maken. Ik heb over dat soort onderzoek ook een klacht bij de gemeentelijke Ombudsman ingediend. Die zijn daar nu mee bezig.”

Wat was het grootste probleem waar je als advocaat op stuitte?

“Ik denk de toeslagenaffaire. Daar liep ik op vast. Ik voel me ook een lafaard dat ik daarbij niet heb doorgezet. Maar het allerergste zijn toch kinderen die uit huis geplaatst worden. Soms was er echt niks aan de hand, terwijl ze bij erge gevallen vaak juist niks deden.”

En de Rotterdamwet. Heb je daarmee te maken gehad?

“Ja, verschrikkelijk. De Rotterdamwet ging niet alleen over dat mensen met bijstand niet meer in bepaalde wijken mochten komen wonen, maar óók dat de overheid bij je achter de voordeur mocht komen kijken. Het is mij zelf ook overkomen dat zo’n Interventieteam bij mij thuis kwam binnen vallen. Boven mij woonden mijn nichtje en mijn neef en daar weer boven woonde nog een meneer. Dan kwam dat team dus controleren. Maar zij geloofden niet dat die man gewoon huur betaalde. En dan liepen ze langs de waslijn en dan zeiden ze tegen mijn dochter van 11: ‘Dit zijn zeker jouw stringetjes?’ Waarop ik zei: ‘Jullie gaan er nu uit.’”

Wat zou je doen als je burgemeester was?

“Ik heb weleens tegen de gemeente  gezegd: zet mij in een caravan op de Coolsingel. Kom je verhaal hier vertellen en dan lossen we het ook echt op. Dat zou ik willen. Carrie’s Caravan. Je krijgt dan ook gelijk overzicht. Onrecht kan te lang doorsukkelen als niemand meer het overzicht heeft. Je zou eigenlijk een loket moeten hebben voor onmogelijke zaken.”

Heb je een voorbeeld van een onmogelijke zaak?

“Er is een mevrouw uit Afrika met drie kinderen. Dan trekt de IND plotseling die verblijfsvergunning in. Ten onrechte blijkt later. Maar omdat ze niet meer mocht werken, ze had een baan in de zorg, en geen recht meer had op een huis, plaatste Jeugdzorg haar kinderen uit huis. Na anderhalf jaar werd de uitkering hersteld. Maar toen zei Jeugdzorg dat de kinderen nu gehecht waren in een pleeggezin en niet meer terug zouden keren naar de moeder. Toen de rechter zei dat zij nu kon gaan richten op haar rol als moeder op afstand, rolde er die grote trotse vrouw een traan op over haar wang en huilde ik ook...”