Baggeren bepaalt toekomst Rotterdamse delta

Rotterdam - Om ervoor te zorgen dat grote schepen niet vast komen te zitten in de havens en rivieren die Rotterdam met de zee verbinden, worden deze vaargeulen gebaggerd. En hoe groter de schepen worden, hoe dieper die vaargeulen gebaggerd worden. 

Momenteel verliezen de rivieren en havens rondom Rotterdam jaarlijks twee miljard kilo sediment door dit baggerwerk. Dat is genoeg om de Feyenoord Kuip jaarlijks tot de nok toe te vullen. 

Het sedimentverlies gaat de komende eeuw nog flink toenemen, blijkt uit nieuw onderzoek van promovendus Jana Cox. “In 2085 zal er jaarlijks twaalf miljard kilo sediment verloren gaan, genoeg om het Kuipstadion om de maand te vullen.”
Het verlies hiervan betekent verlies van waardevol materiaal voor oeverbescherming. Daarnaast kunnen infrastructuur zoals ondergrondse kabels en waterkeringen beschadigd raken. “Daar komt nog bij dat waardevolle zuidelijke natuurgebieden in de toekomst misschien compleet verloren gaan, bijvoorbeeld Haringvliet, waar unieke vogels leven,” zegt Cox. “Deze effecten worden nog eens versterkt door de druk van zeespiegelstijging, bodemdaling en verstedelijking.”

Dit jaarlijkse verlies van sediment wordt een ‘negatief sedimentbudget’ genoemd: de hoeveelheid sediment die het deltagebied verlaat is groter dan de hoeveelheid die het deltagebied binnenkomt. Net als bij een bankrekening - de hoeveelheid sediment in de Nederlandse delta komt in het rood te staan.

Cox berekende het sedimentbudget voor de Rijn-Maasdelta in de toekomst. Zij zag dat, hoewel klimaatverandering de komende 50 jaar twintig tot dertig procent meer slib dan nu in de delta aanvoert (door meer stormen en overstromingen), baggeren jaarlijks een veel grotere hoeveelheid sediment verwijdert. Maar dat is niet alleen voor de Nederlandse delta het geval.

“Hoewel ik voor mijn onderzoek alleen naar de Nederlandse havens keek, is een negatief sedimentbudget een trend die we in veel grote delta’s over de hele wereld zien: China, Vietnam, de VS en Australië,” illustreert Cox. Deze delta’s hebben concurrerende havens in rivieroevers en lagere riviertakken, net als de Nederlandse haven.

En net als in de Nederlandse haven is de druk van zeespiegelstijging, bodemdaling en verstedelijking in de meeste delta’s overal ter wereld altijd aanwezig. Deltabeheerders hebben daarom oplossingen nodig om sediment vast te houden en zo boven het stijgende waterpeil te blijven. De volgende stap is dan ook het evalueren van al bestaande, lokale en kleinschalige oplossingen en hoe deze kunnen worden opgeschaald voor delta’s wereldwijd.

De publicatie van J.R. Cox, F.E. Dunn, J.H. Nienhuis, M. van der Perk, and M.G. Kleinhans (2021) is sinds 6 december 14.00 uur beschikbaar op http://dx.doi.org/10.1139/anc-2021-0003.