Kunstinstallatie ‘Van Herinnering en Troost’ in de Laurenskerk brengt puin en opbouw samen

Rotterdam - Van 4 tot 30 mei is de kunstinstallatie Van Herinnering en Troost te zien in de Laurenskerk in Rotterdam: zeven grote schilderijen van Caroline Bijvoet met abstracties van grofkorrelig puin als ‘achtergrond’ voor zeven haarscherpe panoramafoto’s die Frits J. Rotgans (1912-1978) maakte tijdens de wederopbouw. De installatie gaat over de kracht van de mens om zich te herpakken na een ramp. Een actueel thema en een troostende gedachte voor iedereen die daar nu mee te maken heeft. 

Op 14 mei 1940 om 13.27 uur werd Rotterdam gebombardeerd. Schade: 25.000 woningen, 11.000 andere panden en 258 hectare in puin. 80.000 Rotterdammers werden dakloos. De 15e-eeuwse Laurenskerk stond op ‘ground zero’ in het niemandsland van de gebombardeerde stad en bleef als een van de weinige gebouwen in het centrum overeind. In december 1940 was de stad alweer puinvrij dankzij een ploeg van 18.000 puinruimers. Nu, meer dan 80 jaar na het bombardement, staat de Laurenskerk midden in een zelfbewuste stad die, onder meer vanwege de architectuur, internationaal op de kaart staat.

Van Herinnering en Troost

De kunstinstallatie Herinnering en Troost brengt alles samen. Zeven doeken van 200 bij 240 cm staan vrijstaand in de kooromgang van de Laurenskerk: aan de ene zijde de haarscherpe panoramafoto’s van Frits J. Rotgans en aan de andere zijde het puin geschilderd voor Caroline Bijvoet. Vanuit de moderne stad loop je eerst langs de beelden van de wederopbouw om je vervolgens om te draaien en te zien wat eraan ten grondslag lag. 

De Laurenskerk als logische plek

Voor de schilderijen destilleerde Caroline Bijvoet de anatomie van het puin na het bombardement uit een schat van fotomateriaal uit het stadsarchief van Rotterdam. De kleuren op de schilderijen die ze daarvan maakte, stemde ze af op de kleurtonen van de Laurenskerk. Op de achterkant zijn de zeven panoramafoto’s bevestigd die Caroline Bijvoet uitkoos in samenwerking met het Fotomuseum Rotterdam. Daarop is steeds het baken van de Laurenskerk als een van de weinig gespaarde gebouwen in het centrum terug te vinden. De foto’s van Frits J. Rotgans laten duidelijk zien dat Rotterdammers niet bij de pakken neerzaten maar het puin met opgestroopte mouwen wegwerkten. Met de circa 5 miljoen m2 puin werden singels gedempt, zoals de Schiekade en de Blaak, en werd ruimte gemaakt voor nieuwe opbouw. 

Performances op 18 mei

Op 18 mei, tijdens opbouwdag, komt de installatie in beweging in het hart van de kerk. Caroline Bijvoet gebruikt hierbij onder meer een compilatie van geluidsfragmenten uit de interviewserie ‘De ziel van de Wederopbouw’ van Verhalenhuis Belvedère. Voor deze serie werden 85 Rotterdammers geïnterviewd die jong waren tijdens de wederopbouw. Ze vertellen wat er nieuw was, hoe spannend dat was, hoe het rook, wat ze hoorden, en hoe ze met veel plezier buiten speelden zodra dat weer kon. De performance wordt doorlopend opgevoerd tussen 10.00-12.00 en tussen 12.00-16.00 uur, en is gratis bij te wonen, duur circa 10 minuten. 

Lees verder onder foto >

Caroline Bijvoet aan het werk.

De kunstenaars

Frits J. Rotgans (1912-1978) maakte vanaf de jaren vijftig haarscherpe panoramafoto’s en verwierf internationale bekendheid dankzij zijn uitzonderlijke technische vaardigheden. Om deze foto’s te kunnen maken, bouwde hij zijn eigen breedbeeldcamera’s, die hij namen gaf als ‘Tin Frizzie’ en ‘Rotgans Ideaal’. Zijn zwart-witbeelden zijn heel precies belicht en geven gedetailleerde overzichten van de bedrijvigheid in de jaren van de wederopbouw. 

Caroline Bijvoet (1965) schildert door haar opleiding als architect graag de mensgemaakte omgeving, vaak in series. Ze is gefascineerd door tegenstellingen: techniek en natuur, geordend en vrij, ruig en precies, afbreken en weer opbouwen. Bij voorkeur realiseert ze nieuw werk in nauw overleg met eigenaren van bijzondere gebouwen. In samenwerking met andere kunstenaars en makers realiseert ze installaties die de zintuigen op meerdere manieren prikkelen.